Współczesne zagrożenia, czyhające na młodego człowieka- DOPALACZE

 

Co to są „dopalacze”?

W ostatnim czasie coraz częściej słyszy się w mediach, a niejednokrotnie w najbliższym

otoczeniu, o substancjach, które posiadają psychoaktywne właściwości zbliżone do działania

narkotyków. Są to produkty pochodzenia zarówno syntetycznego, jak i naturalnego, sprzedawane w sklepach internetowych lub poprzez sieć sklepów stacjonarnych. Sprzedawcy

reklamują je jako środki pobudzające, wspomagające funkcje poznawcze (np. poprawiające

czasowo pamięć, koncentrację uwagi) czy pozwalające zrelaksować się. Jednocześnie producenci „dopalaczy” w ofercie handlowej zamieszczają informacje, że są to produkty kolekcjonerskie, nawozy do kwiatów czy sole do kąpieli „nie do spożycia przez ludzi”.

 

Jak działają?

„Dopalacze”, jak większość substancji psychoaktywnych, działają na ośrodkowy układ nerwowy i po ich zażyciu zmienia się nastrój i zachowanie człowieka. Część substancji, najczęściej pochodzenia syntetycznego, daje efekty pobudzające przypominające skutki

po użyciu amfetaminy, kokainy lub ectasy. W grupie substancji pochodzenia naturalnego

zachodzi duże zróżnicowanie w działaniu tych substancji. Często są to mieszanki ziół o

działaniu psychoaktywnym i mogą działać zarówno uspokajająco, wywoływać euforię, jak

i działać psychodelicznie czy halucynogennie. Skutki użycia mogą być zbliżone do działania

marihuany, haszyszu czy LSD lub też do skutków zatrucia organizmu toksynami, często

nieznanego pochodzenia, co ogromnie komplikuje interwencję medyczną.

 

Objawy używania

Podobnie jak w przypadku narkotyków, objawy używania zależą od rodzaju substancji,

przyjętej dawki, jak również od cech psychofizycznych danej osoby. Nie ma jednego wzorca

reakcji na przyjętą substancję – tolerowana przez organizm jednego człowieka, dla innego

może być groźną w skutkach trucizną. W zależności od substancji mogą wystąpić między

innymi następujące objawy: przypływ energii, podwyższenie nastroju, rozdrażnienie,

huśtawka nastroju, pobudzenie psychoruchowe, napady szału, stany depresyjne, halucynacje

wzrokowo-słuchowe, a także utrata apetytu, bezsenność, przekrwienie gałek ocznych,

wymioty, biegunka. Powodowane przez dopalacze zmiany świadomości lub stany pobudzenia

ograniczają zdolność oceny i kontroli sytuacji, co znacząco zwiększa ryzyko niebezpiecznego

wypadku, odniesienia urazu, a także utraty przytomności. Używanie dopalaczy może

także spowodować skutki śmiertelne.

 

Jak wyglądają?

Postać fizyczna tych produktów również zbliżona jest wyglądem do narkotyków. „Dopalacze” występują w postaci białego proszku, kapsułek lub tabletek, suszu roślinnego (liście, nasiona, ekstrakt, skręty), suszu grzybów. Mogą być przyjmowane doustnie, donosowo, w postaci wywaru lub do palenia.

 

Ryzyko związane z używaniem „dopalaczy”

Aktualna wiedza na temat ryzyka związanego z używaniem „dopalaczy” jest bardzo ograniczona, ale wiele wskazuje na to, że przyjmowanie tych substancji wiąże się z ryzykiem

zdrowotnym, w tym także z uzależnieniem. Odnotowano coraz liczniejsze, również w Polsce,

przypadki powikłań zdrowotnych po zażyciu „dopalaczy”, które wymagały interwencji

lekarskich i hospitalizacji. Pojawiły się doniesienia, że w składzie dopalaczy mogą występować substancje nielegalne, w tym narkotyki o wysokim potencjale uzależniającym. Zagrożenie związane z używaniem substancji psychoaktywnych jest szczególnie wysokie w przypadku młodych osób, których organizmy są niezwykle podatne na wszelkie szkody zdrowotne.

„Dopalacze” mogą być również substancjami wprowadzającymi dziecko w świat narkotyków.

 

Czy coś się robi, aby zlikwidować ten problem w naszym kraju?

Mamy do czynienia z nowym niebezpiecznym zjawiskiem, z którym próbują się mierzyć

wszystkie kraje europejskie, ale jak dotychczas żaden kraj nie znalazł skutecznego rozwiązania.

W Polsce dokonywane są stałe zmiany regulacji prawnych wprowadzających

substancje używane w „dopalaczach” na listę substancji kontrolowanych. Zmiany prawa

nie są w stanie nadążyć za wprowadzaniem przez producentów do obrotu coraz to innych

substancji. Z tego powodu tak ważne stają się reakcje społeczne potępiające praktyki

handlarzy dopalaczami, jak i kampanie poszerzające wiedzę i świadomość społeczną czym

„dopalacze” są i jakie niosą ze sobą zagrożenia, szczególnie, że istnieje prawdopodobieństwo

pojawienia się „dopalaczy” także na rynku nielegalnym.

 

Co robić, gdy podejrzewamy, że dziecko używa „dopalaczy” lub narkotyków?

- Nie zwlekaj- zareaguj od razu, ale nie działaj pod wpływem emocji- porozmawiaj z dzieckiem

-Zapytaj o powody- dlaczego używa tych substancji

-Uświadom mu konsekwencje i zagrożenia związane z ich używaniem

-Porozmawiaj na temat nacisku i manipulacji ze strony grupy biorącej dopalacze

-Powiedz, że martwisz się o nie i że zawiodło twoje zaufanie

-Daj mu szansę poprawy, ale przyglądaj się uważnie postępowaniu

-Nie daj się przekonać argumentom dziecka, że to niegroźne, naturalne substancje lub że to taka moda

-Jeżeli uznasz za konieczne-wprowadź nowe zasady i konsekwencje

-Jeżeli stwierdzisz, że zagrożenie jest poważne, szukaj pomocy u specjalistów: pedagoga szkolnego, psychologa, terapeuty.

 

Gdzie szukać pomocy?

•  Antynarkotykowy telefon Zaufania: 801 199 990 (od 16.00 do 21.00)
• Antynarkotykowa Poradnia Internetowa:www.narkomania.org,pl
• Informator na temat placówek udzielających pomocy osobom z problemami narkotykowymi obecny na stronie: www.kbpn.gov.pl
• Szersze informacje o dopalaczach na stronie akcji „Dopalacze mogą cię wypalić”: http://www.dopalaczeinfo.pl

 

Udowodniono, że największą moc chroniącą ma:

Ø     Okazywanie miłości i zainteresowania życiem dziecka (mów dziecku, że jest dla ciebie najważniejszą osobą, że zależy ci, by było zdrowe i szczęśliwe, poznaj jego przyjaciół, zainteresowania i sposoby spędzania czasu wolnego);

Ø     Dobre porozumiewanie się z dzieckiem (rozmawiaj z dzieckiem często, pytaj o jego zdanie, uważnie słuchaj, rozmawiaj także na trudne tematy – o narkotykach, alkoholu, dojrzewaniu);

Ø     Zdrowa dyscyplina (postaw jasne granice – wyraź zdecydowany sprzeciw wobec używania narkotyków i innych środków psychoaktywnych, podaj oczekiwania dotyczące godzin powrotu do domu, kontaktów z kolegami, sprawdzaj na co wydawane jest kieszonkowe, itp.);

Ø     Wspieranie dziecka (doceniaj wysiłki w osiąganiu celów, chwal dziecko za sukcesy           i odpowiedzialność– podnosisz tym jego poczucie własnej wartości. Zapewniaj, że zawsze może liczyć na twoją pomoc w trudnych sytuacjach);